۱۱نوامبر ۲۰۲۵ - در مقاله ای که به تازگی در نشریه Journal of Human Nutrition and Dietetics منتشر شده است، پژوهشگران رویکردهای غذایی مورد علاقه بزرگسالان بریتانیایی مبتلا به دیابت نوع ۲(T2D) و دلایل این ترجیحات را بررسی کردند. آن ها دریافتند که بیشتر شرکت کنندگان رژیم های غذایی مبتنی بر غذا با محدودیت متوسط کالری یا کربوهیدرات پایین را ترجیح می دهند و سادگی و سهولت در پیروی از دستورالعمل ها را مهم ترین ویژگی های یک رژیم مناسب می دانند.
ارتباط دیابت نوع ۲ با مدیریت تغذیه
دیابت نوع ۲ارتباط نزدیکی با چاقی و اضافه وزن دارد و کاهش وزن از طریق رژیم غذایی همچنان محور اصلی مدیریت این بیماری است. با این حال، بسیاری از افراد به دلیل موانعی مانند عادات غذایی فرهنگی، برنامه های اجتماعی و ساختارهای پیچیده رژیم ها، در پایبندی به رژیم های تجویزی دچار مشکل می شوند.
توصیه های فعلی بریتانیا برای رژیم های کم انرژی
در بریتانیا، رژیم های کم انرژی مداوم (CLEDs) که از جایگزین های غذایی فرمول محور استفاده می کنند(۸۰۰ تا ۹۰۰ کیلوکالری در روز به مدت ۱۲هفته)، برای بزرگسالان دارای اضافه وزن یا چاقی و با سابقه تشخیص دیابت کمتر از شش سال توصیه می شود تا به قند خون طبیعی بدون نیاز به مصرف دارو(ریمیسیون دیابت) دست یابند. اگرچه این رژیم ها در کارآزمایی های بالینی کاهش وزن قابل توجه و بهبود قند خون را نشان داده اند، اما میزان مشارکت و تکمیل این برنامه ها به دلیل چالش های اجتماعی و عملی پایین باقی مانده است.
رژیم های کم انرژی متناوب به عنوان جایگزین
به عنوان جایگزین، رژیم های کم انرژی متناوب (ILEDs) شامل دو روز کم کالری در هفته و تغذیه ی نرمال در روزهای دیگر هستند که انعطاف پذیری بیشتری ارائه می دهند و احتمالاً پایبندی به آن ها بیشتر است.مطالعات پیشین نشان داده اند کهILEDs می توانند به کاهش وزن و بهبود قند خون مشابهCLEDs منجر شوند، هرچند این نظرسنجی به طور مستقیم این نتایج را اندازه گیری نکرده است.
اهمیت اختیار و انتخاب در پایبندی به رژیم
با در نظر گرفتن نیازهای سبک زندگی فردی و مزایای روان شناختی اختیار، ارائه گزینه های غذایی می تواند انگیزه و پایبندی را افزایش دهد.این مطالعه با الهام از نظریه خود تعیین گری، به بررسی ترجیحات رژیمی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ پرداخت؛ از جمله اینکه آیا آن ها CLED،ILED یا سایر رویکردهای محدود کننده کالری را ترجیح می دهند و چرا، تا بتوان توصیه های تغذیه ای شخصی سازی شده و مبتنی بر بیمار ارائه داد.
طراحی نظرسنجی و جذب شرکت کنندگان
یک نظرسنجی مقطعی آنلاین در میان بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲که پیش تر تلاش هایی برای مدیریت وزن از طریق رژیم غذایی داشته اند، انجام شد. در مجموع ۶۲۲ نفر از طریق پایگاه های داوطلبان NHS، شبکه های اجتماعی و سامانه پژوهشیProlific جذب شدند.
نقش مشارکت بیماران و عموم در طراحی نظرسنجی
این نظرسنجی با همکاری گروهی از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲طراحی شد که عوامل کلیدی مؤثر بر انتخاب رژیم را شناسایی کردند:کاهش دارو، بهبود سلامت، سرعت کاهش وزن، کنترل قند خون، انعطاف پذیری غذایی، سادگی، سازگاری اجتماعی و حمایت حرفه ای.
ساختار نظرسنجی و روش های تحلیلی
نظرسنجی نهایی شامل ۱۶ پرسش بود که اطلاعات جمعیت شناختی، سلامت و درمانی شرکت کنندگان را گردآوری می کرد و از آن ها خواسته می شد اهمیت این عوامل را در انتخاب رژیم غذایی ارزیابی کنند. به شرکت کنندگان توضیحاتی کوتاه درباره رژیم های کم انرژی مداوم(CLED) و متناوب(ILED) ارائه شد و از آن ها خواسته شد ترجیح خود و دلایل آن را بیان کنند. همچنین، آنها ترجیح خود را در میان چهار نوع رژیم (CLED، ILED، رژیم با محدودیت متوسط کالری، یا رژیم کمکربوهیدرات) اعلام کردند و توضیحات کیفی ارائه دادند. برای شناسایی عوامل پیش بینی کننده ترجیح بین CLED و ILED، از مدل رگرسیون لجستیک دوتایی سه مرحله ای استفاده شد که عوامل جمعیت شناختی، سلامت و سبک زندگی را کنترل می کرد. پاسخ های متنی آزاد با استفاده از تحلیل محتوا و بر اساس دسته بندی های از پیش تعیین شده توسط گروه مشارکت بیماران (PPIE) تحلیل شدند.
ویژگی های جمعیتی و سلامت شرکت کنندگان
اکثر شرکتکنندگان زن (۵۹ درصد)، سفیدپوست (۸۸ درصد) و با میانگین سنی ۵۵سال بودند. بیشتر آن ها دارای اضافه وزن یا چاقی (۸۸ درصد) بودند و درآمد سالانه خانوارشان کمتر از ۴۰هزار پوند گزارش شده بود. میانگین مدت ابتلا به دیابت حدود ۱۱سال بود و بیشتر افراد بیماری خود را با قرص یا ترکیبی از رژیم غذایی و قرص مدیریت می کردند.
عوامل پیش بینی کننده ترجیح رژیمی:CLED در برابر ILED
در مقایسه بین CLED وILED، ۵۷ درصداز شرکت کنندگانILED را ترجیح دادند. رگرسیون لجستیک ده عامل معنادار را در پیش بینی ترجیح شناسایی کرد. افراد جوان تر (زیر ۶۵سال) بیشتر بهCLED گرایش داشتند، در حالی که سالمندان (۷۵سال به بالا)ILED را ترجیح می دادند. کسانی که کاهش وزن سریع یا کاهش وابستگی به دارو را در اولویت قرار می دادند، بیشتر به CLED تمایل داشتند، در حالی که افرادی که انعطاف پذیری، سازگاری اجتماعی وعده های غذایی و سهولت پایبندی را مهم می دانستند،ILED را ترجیح می دادند. متغیرهای سلامت و درمان به تنهایی پیش بینی کننده انتخاب رژیم نبودند، اما در مدل کلی نقش داشتند.
ترجیحات گسترده تر رژیمی فراتر از رژیم های کم انرژی
وقتی گزینه های رژیمی بیشتری ارائه شد، ۳۶.۵ درصد رژیم با محدودیت متوسط کالری و ۲۹ درصد رژیم کم کربوهیدرات را ترجیح دادند، در حالی که تنها ۱۷.۷ درصد CLED و ۱۲.۴ درصدILED را انتخاب کردند. تحلیل محتوا نشان داد که سادگی، انعطاف پذیری و تناسب شخصی مهم ترین دلایل انتخاب رژیم بودند. عوامل تأثیرگذار دیگر شامل ملاحظات مالی، تجربه های قبلی رژیمی و مدیریت بیماری های همراه بود.
تأثیر سن و تناسب سبک زندگی بر انتخاب رژیم
این نظرسنجی گسترده نشان داد که ترجیحات رژیمی در میان افراد مبتلا به دیابت نوع ۲بسته به سن، اهداف و تناسب با سبک زندگی متفاوت است. افراد جوان تر به دلیل ساختار مشخص و نتایج سریع، CLED را ترجیح می دادند، در حالی که افراد مسن تر به دلیل انعطافپذیری و امکان صرف وعدههای غذایی با خانواده،ILED را مناسب تر می دانستند.
پیامدها برای تغذیه شخصی سازی شده و مدیریت دیابت
ترجیحات بیشتر برای رژیم های با محدودیت متوسط کالری و کم کربوهیدرات نسبت به CLED وILED ، بر اهمیت اختیار فردی در رژیم و سهولت پایبندی تأکید دارد. این یافته ها با پژوهش های پیشین هم راستا هستند که نشان می دهند CLED وILED از نظر بالینی نتایج مشابهی دارند، اما از نظر پذیرش و پایداری متفاوت هستند.
نقاط قوت، محدودیت ها و مسیرهای پژوهشی آینده
یکی از نقاط قوت این مطالعه، مشارکت گروهPPIE در طراحی نظرسنجی بود که به تناسب و شفافیت آن کمک کرد. از جمله محدودیت ها می توان به تنوع نژادی محدود، اتکا به داده های خود اظهاری و نبود اطلاعات تأیید شده بالینی درباره HbA1c اشاره کرد. از آنجایی که این مطالعه مقطعی بود، نمی توان رابطه علّی میان ترجیحات و ویژگی های شرکت کنندگان را نتیجه گیری کرد. مطالعات آینده باید داده های قند خون را به طور بالینی تأیید کنند، تأثیر تطابق نوع رژیم با ترجیحات بیمار را بررسی کنند و نقش عوامل فرهنگی را نیز مورد مطالعه قرار دهند.
در مجموع، این نتایج بر اهمیت توصیه های تغذیه ای فرد محور و متناسب با بیمار تأکید دارند؛ توصیه هایی که می توانند پایبندی بلندمدت و نتایج سلامت را بهبود بخشند.
منبع:
https://www.news-medical.net/news/20251111/What-diet-do-people-with-type-2-diabetes-really-want-Study-reveals-flexibility-beats-strict-meal-plans.aspx